AVALA
Nadomak Beograda, na samo 17km od centra grada, nalazi se spomenik prirode, planina Avala. Avala se nalazi na 511m nadmorske visine, I zbog toga spada u kategoriju nižih planina. Nalazi se u jugoistočnom delu grada i sa nje se pruza panoramski pogled na Beograd, Vojvodinu i Šumadiju.
Naziv Avala se prvi put pominje u 14. veku i nastao je od arapske reči „avali“, što znači „golo brdo“. Na vrhu planine se nalazio grad Žrnov, koji su turci osvojili 1442. godine, i preuredili ga za svoje potrebe. Od grada su napravili kontra-tvrdjavu beogradske tvrdjave i nazvali je „havale“, što znači „prepreka“ ili „sklonište“. Nakon odlaska turaka, grad je ostao napušten i u ruševinama od 18. veka. Tek 1934. godine ostaci su porušeni i na tom mestu je 1938. godine podignut muzolej, spomenik Neznanim junacima iz Prvog svetskog rata, delo Ivana Meštorovića. 1936. godine proglašena je nacionalnim parkom, a deset godina kasnije je od strane predsedništva Narodne skupštine, pod direktnom upravom Vlade Srbije, dobila status javnog dobra od opšteg značaja. Nadomak vrha Avale, 19. oktobra 1964. godine srušio se ruski avion „Iljušin-18“ i u ovoj nesreći su poginuli svi putnici i članovi posade, koji su krenuli u Beograd na proslavu dvadesetogodišnjice od oslobodjenja Beograda. U njihovu čast podignut je monumentalni spomenik stradalim Rusima.
- godine izgradjen je prvi i najglavniji simbol Avale – Avalski toranj. Toranj je bio visok 202m i predstavljao je jednu od najviših gradjevina na Balkanu. Radjen je po projektu arhitekta Uglješe Bogunovića i Slobodana Janjevića i inžinjera Milana Krstića. Posedovao je restoran na visini od 120m, sa panoramomskim pogledom na Beograd. Troranj je služio kao telekomunikacioni centar Radio televizije Srbije. Tokom NATO bombardovanja Srbije, 1999. godine, toranje je srušen do temelja. Rekonstrukcija je počela 2006. godine, a toranj je zvanično ponovo otvoren ceremonijom 24. aprila 2010. godine, deset godina nakon rušenja. Današnji toranj predstavlja istovetnu kopiju nekadašnjeg srušenog tornja.
Avala predstavlja nisku vrstu Panonske ostrvske planine i najseverniju planinu u Šumadiji. Izgradjena je od serpentinita, krečnjačka i magmatskih stena, koje se ujedinjuju u obliku konosa. Na Avali postoji nekoliko vrhova: Ladne vode na 340m, Zvečara na 347m i Sakinac na 315m. U iskopinama u planini nadjeni su radni minerali, a najpoznatiji je mineral avalite, nazvan po planini, koji je otkrio hemičar Simo Lozanić. Na planini nema puno reka, iz razloga što je niska planina. Topčiderska reka izvire u Lipovačkoj šumi na jugozapadu i teče ka zapadnim obroncima planine a Bolečka reka teče na istočnim padinama. U blizini sela Pinosava, na zapdanoj strani planine, nalazi se i jedno veštačko jezero. Biljni i životinjski svet je veoma bogat i raznovrsan. Na Avali raste preko 600 biljnih vrsta, od kojih su neke zakonom zaštićene kao prirodne retkosti. U šumama rastu hrast, cer, bukva, lipa, crni bor, bagrem i druge vrste drveća.
Pored prirodnih lepota, Avala je mesto na kom je postavljeno i nekoliko spomenika i spomen parkova, kao što su spomen park žrtvama Drugog svetskog rata i spomenik Vasi Čarapiću, jednom od vodja Prvog srpskog ustanka i oslobodioca Beograda o turaka. Spomenik je postavljen u Belom potoku, njegovom rodnom kraju, u blizini planinarske kuće Čarapićev brest.
I ako je prirodni kompleks Avala zaštićen jos od 1859. godine, tek su 2007. godine napravljeni prvi planovi za očuvanje panina, i tada je Avala ušla medju zaštićene površine Beograda, sa Kosmajem, Velikim ratnim ostrvom i šumama Stepin Lug, Košutnjak i Topčider. Generalnim urbanističkim planom za Beograd, Avala je proglašena i sportsko-rekreativna oblast. Danas se na Avali održavaju razne sportske i kulturne manifestacije i takmičenja, a najpoznatiji je tradicionalni kamp srpskih planinara od 01. do 10. jula svake godine.
Avala je danas tradicionalno izletište i mesto za duži boravak u prirodi i na čistom vazduhu. Pored uredjenih šetališta, izletničkih kuća, staza za trčanje, možete uživati i u restoranu na tornju.
